КӘСІПТІК БАҒДАР БЕРУ
МЕКТЕП ПСИХОЛОГЫНЫҢ АТА-АНАЛАРҒА КӘСІПТІК БАҒДАР БЕРУ БОЙЫНША ҰСЫНЫСТАР
1. Баланың кәсіби жоспарлары туралы ақпаратты онымен ашық әңгімелесу барысында ғана алуға болады. Сөйлесуді "сөзге"айналдыру жақсы. Бұл ретте шыдамдылық, табандылық және шынайы мүдделілік танытуға тырысыңыз.
2. Егер жоғары сынып оқушысы өз жоспарларын нақты тұжырымдай алмаса, мұның немен байланысты екенін түсінуге тырысу керек.
3. Балаға күзгі немесе қысқы демалыста жұмыс істеуді, белгілі бір сабақ таңдау пайдалы.
4. Егер сіз баланың кәсіби таңдауын қобалжытсаңыз, оны айтпаңыз және оған қатаң түрде бірдеңе тыйым салмеңіз. Оның таңдауының не екенін анықтауға тырысыңыз.
5. Егер жоғары сынып оқушысы Армандап, ештеңе жасамаса, оған нақты жоспар жасауға көмектесу керек.
6. Балаңызға таңдалған жолда сәтсіз болған жағдайда "қосалқы нұсқаны" дайындауға көмектесіңіз.
Балалар ерте жастан бастап дәрігердің, ғарышкердің немесе заңгердің мансабын армандайтын және жоғары оқу орнына түсуге дайындала отырып, оқулықтарды ұстай алатын аналар мен паптарда проблема жоқ. Алайда, мамандардың айтуынша, мұндай балалар азшылық, мамандық таңдауда елеулі күмән мен қиындықтар тудырғандар көп. Бұл жағдайда ата-аналарға не істеу керек? Іске қосуды елеулі өтті! Сонымен қатар, қайда оқуға бару туралы мәселені 8-9 сыныпта шешкен жөн.
Кәсіби қалаулар кестесін жасаңыз. Мамандықты таңдай отырып, адам тек ақша табу тәсілін ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік ортаны, өмір салтын таңдайды. Балаға оның болашақ жұмысы қандай талаптарға жауап беруі керек деп ойлауды ұсыныңыз. Құрыңыз барынша егжей-тегжейлі тізімі осындай талаптарды (жалақы деңгейі, сипаты мен еңбек жағдайы, беделі, жұмыспен қамту, шынайы еңбекпен және т. б.). Бұл тармақтарды бағандарға, ал жолдарда - балаға неғұрлым тартымды болып көрінетін кәсіптердің атауларын жазыңыз. Кестені толтыра отырып, талаптар мен мамандықты салыстырыңыз: егер олар сәйкес келсе, осы торға плюс салыңыз, егер жоқ болса – минус. Қандай мамандық артықшылықтарды ең көп алғандығына талдау жасаңыз. Мүмкін, бұл мамандықтың жанында балаға өз бейімділігін іздеу керек. Әрине, кәсіби бағдардың мұндай тәсілі - ең дәл емес. Бірақ оның артықшылығы-ол оқушыға өз бетінше ойлауды ұсынады
Памятка для родителей:
«Как помочь ребенку выбрать профессию?»
Большинство подростков обсуждают свои планы по выбору профессии именно с родителями. Не торопите ребенка с выбором профессии, ведь от этого зависит все его будущее. И при этом не оставляйте его одного перед этим выбором.
Задумываясь о выборе будущей профессии для Вашего ребенка, задайте себе следующие вопросы:
1. Какие интересы и склонности Вы отмечаете у своего ребёнка?
2. Соответствует ли выбранная им профессия особенностям его темперамента?
3. Что Вы делаете для развития профессиональных интересов у сына (дочери)?
4. Кем хочет стать Ваш ребёнок?
5. Чем Вы советуете ему заниматься после окончания школы (где учиться, где работать)?
6. Согласен ли сын (дочь) с Вашим советом? А если не согласен, в чём причины разногласий?
7. Как Вы оцениваете возможность найти работу по профессии, которую мечтает получить Ваш ребёнок?
Чем родители могут помочь?
1. Выступить как эксперт, рассказать, что представляет собой та или иная профессия, где можно найти работу, какие ограничения она накладывает. Следует представить эту информацию в нейтральной форме, чтобы ваш ребенок сделал выводы самостоятельно.
2. Поделиться собственным опытом самоопределения, переживаниями и сомнениями своего отрочества. Организовать общение со специалистами той профессии, которую ребенок выбрал.
3. Наличие запасного варианта позволяет снизить напряжение в ситуации выбора профессии и тревогу ребёнка. Обсудите с ребёнком возможности его профессионального самоопределения. Если ребенок выбирает профессию родителей, обсудите с ним мотивы его выбора, выясните, что им движет.
Важно понимать, что выбор, который ребенок делает сейчас, не окончателен. Никто не знает, как изменится ситуация на рынке труда.
4. Самое главное для ребёнка - это ощущение поддержки со стороны взрослого. Это ощущение придаёт уверенность в своих силах и побуждает к достижениям, теперь уже не учебным, а профессиональным.
5. В 8-11 классах – продолжать расширять кругозор по профессиям, приветствовать, когда сын или дочь примеряет на себя разные профессии, обсуждать вместе нюансы всевозможных сфер деятельности, почему эта профессия подходит или не подходит ему, наблюдать, что объединяет профессии, которыми интересуется подросток. Помогайте развивать качества, необходимые в этой профессии.